...σφαγή στο Δίστομο: 68 χρόνια από τις θηριωδίες των Ναζί

Το ημερολόγιο έγραφε 10 Ιουνίου 1944 όταν ο λοχαγός των SS, Fritz Laufenbach πήρε την εντολή να μετακινήσει τις γερμανικές δυνάμεις των Ναζί από την Λειβαδιά προς το Δίστομο, Στείρι και Κυριάκι με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών στην δυτική πλευρά του Ελικώνα. Σαν δόλωμα οι Γερμανοί είχαν 2 επιταγμένα Ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς, που προπορεύονταν της κύριας φάλαγγας. Ταυτόχρονα ο 10ος και 11ος λόχος του 3ου τάγματος από την Άμφισσα κατευθυνόταν προς το Δίστομο για να συναντήσουν τον 2ο λόχο.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Wikipedia, οι 3 λόχοι συναντήθηκαν χωρίς να έχουν εντοπίσει αντάρτες εκτός από 18 παιδιά που κρύβονταν σε γύρω στάνες. Έξι από τα παιδιά που προσπάθησαν να δραπετεύσουν εκτελέστηκαν. Οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και εκφοβίζοντας τους χωρικούς έμαθαν ότι υπήρχαν αντάρτες στο Στείρι. Ο 2ος λόχος κατευθύνθηκε προς τα εκεί και στην θέση Λιθαράκι ,περιοχή του Στειρίου έπεσε σε ενέδρα των ανταρτών του 11ου λόχου του 3ου τάγματος του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Η μάχη του Στειρίου ήταν σκληρή και κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν περίπου 40 νεκροί και των ανταρτών 1.

Το πρωί του Σαββάτου της 10ης Ιουνίου του 1944 οι δυνάμεις του 11ου Λόχου του ΙΙΙ/34 τάγματος του ΕΛΑΣ με Διοικητή τον Λοχαγό Χριστόφορο παίρνοντας εντολή έφυγαν από το Κυριάκι και κατέβηκαν στο Στείρι, περιμένοντας τις επίλεκτες δυνάμεις των Γερμανών που είχαν διαταχθεί από την Λιβαδειά και την Άμφισσα να έλθουν με σκοπό την τρομοκράτηση και εκφοβισμό του πληθυσμού του Διστόμου, αλλά και του Στειρίου και του Κυριακίου . Εκείνη την χρονική περίοδο πολλοί κάτοικοι των χωριών αυτών ήσαν οργανωμένοι στο ΕΑΜ και βοηθούσαν τον ΕΛΑΣ στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας, ενώ το Γ΄ Ράιχ είχε υποστεί σημαντικές ήττες τόσο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη.

Οι αντάρτες φτάνοντας στο Στείρι επέλεξαν το κατάλληλο σημείο στήνοντας ενέδρα με τρεις διμοιρίες στη θέση Λιθαράκι 1,5 χιλιόμετρο πριν το χωριό περιμένοντας τους Γερμανούς. Οι Γερμανοί φθάνοντας στο Δίστομο και τρομοκρατώντας τους κατοίκους απόσπασαν την πληροφορία ότι υπάρχουν αντάρτες στο Στείρι. Έτσι πριν τις 12:00 το μεσημέρι, 4 γερμανικά και 2 επιταγμένα ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς για να μην κινήσουν υποψίες , έφυγαν από το Δίστομο με προορισμό το Στείρι με σκοπό να συνεχίσουν και εκεί τα ίδια (βιαιοπραγίες, εκφοβισμό και εκτελέσεις του πληθυσμού).Η μάχη κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση . Οι απώλειες των Γερμανών ήταν περίπου 40 νεκροί άνδρες, μεταξύ αυτών και ένας αξιωματικός που εκτελούσε χρέη μεταφραστή, ο οποίος μεταφέρθηκε τραυματισμένος και πέθανε στο Δίστομο ενώ των Ελλήνων 15 νεκροί.

Έτσι τελείωσε η μάχη αυτή με οδυνηρές απώλειες για τους Γερμανούς αλλά και για τον άμαχο και αθώο πληθυσμό του γειτονικού χωριού.
Μετά την μάχη οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και σε αντίποινα για τις απώλειές τους άρχισαν την σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα ούτε τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Eλβετού George Wehrly ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή.



Εκδηλώσεις μνήμης

Τη μνήμη των 218 θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας τίμησε ο δήμος Διστόμου- Αράχωβας- Αντίκυρας, με δεκαήμερες εκδηλώσεις στο Δίστομο και την Αθήνα.

Οι εκδηλώσεις άρχισαν στις 30 Μαΐου και πραγματοποιήθηκε πλήθος δράσεων, μεταξύ των οποίων λαμπαδηφορία στην οποία συμμετείχαν πάνω από 500 νέοι από το Δίστομο και την ευρύτερη περιοχή και συναυλία της Άλκηστης Πρωτοψάλτη.

Οι εκδηλώσεις μνήμης κορυφώθηκαν σήμερα, ανήμερα της επετείου, με το μνημόσυνο των σφαγιασθέντων στο Δίστομο, στο οποίο παραβρέθηκαν χιλιάδες κάτοικοι της περιοχής.

Στο σημερινό μνημόσυνο στον ιερό ναό Αγίου Νικολάου, χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Θηβών και Λιβαδείας, κ.κ. Γεώργιος. Ακολούθησε πομπή στο λόφο του Μαυσωλείου, με επικεφαλής τις μαυροφόρες χήρες, αδελφές και συγγενείς των θυμάτων. Εκεί τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση, προσκλητήριο νεκρών και κατάθεση στεφάνων.

Την Κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό εκπροσώπησε στη σημερινή τελετή ο υπουργός Εσωτερικών, Αντώνης Μανιτάκης.

Ο κ. Μανιτάκης απέτισε φόρο τιμής στα αθώα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας στο Δίστομο. «Με τη συμβολική τελετή της σημερινής ημέρας δείχνουμε ότι η θύμησή μας δεν έχει ευτυχώς ξεθωριάσει 68 χρόνια μετά. Η μνήμη των θυμάτων παραμένει αιώνια, διότι η σφαγή αθώων θυμάτων στο Δίστομο λίγους μόνο μήνες μετά την κατάρρευση του χιτλερισμού είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα ενός Ολοκαυτώματος. Παράλληλα με την ενθύμηση και τον αποτροπιασμό μας ήρθαμε για να διδαχθούμε από το χθες για το σήμερα και το αύριο», υπογράμμισε ο κ. Μανιτάκης.

Σχολιάζοντας τις πολιτικές εξελίξεις, ο υπουργός Εσωτερικών παρατήρησε: «Η χώρα διέρχεται μια πρωτοφανή οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση. Το ξέρουμε, το βλέπουμε, το ζούμε. Αναζητούμε απεγνωσμένα κάποια ελπίδα μέσα από τη μοναδική διέξοδο που μας παρέχει το δημοκρατικό πολίτευμα, την προσφυγή στην κρίση και τη βούληση του κυρίαρχου λαού. Οφείλουμε να συνεννοηθούμε παραμερίζοντας ή υπερβαίνοντας παλιές στερεότυπες ιδεολογικές αγκυλώσεις και ανυπέρβλητες πολιτικές διαφωνίες και να συγκροτήσουμε σεβόμενοι απόλυτα τη γνώμη και την άποψη του άλλου ένα κοινό μέτωπο αντιμετώπισης της κρίσης και να καταστρώσουμε ένα εθνικό σχέδιο κοινωνικής ανάτασης. Αυτό θα τονώσει την εθνική μας αυτοπεποίθηση και την πίστη μας στον εαυτό μας».

«Οφείλουμε ως χώρα κατεξοχήν ευρωπαϊκή σε συνεργασία με τα κράτη και τους λαούς της Ευρώπης μέσα από τα συλλογικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα οποία ανήκουμε εδώ και 40 χρόνια να δείξουμε ότι ξέρουμε, ότι μπορούμε, ότι θέλουμε να γίνουμε ξανά δυνατοί και ικανοί», πρόσθεσε.
Στην ομιλία του ο δήμαρχος Διστόμου- Αράχωβας- Αντίκυρας, Ιωάννης Πατσαντάρας, τόνισε ότι οι φετινές εκδηλώσεις μνήμης «συμπίπτουν με την ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο που περνά η Πατρίδα μας».

Ο κ. Πατσαντάρας έκανε ιδιαίτερη μνημεία για το θέμα της διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων ασκώντας κριτική στις προηγούμενες κυβερνήσεις. «Λιποτάκτησαν κάποιοι από τους εκάστοτε κυβερνώντες και οι κατέχοντες τον θώκο του υπουργείου Δικαιοσύνης στις κρισιμότερες φάσεις, της διεκδίκησης των αποζημιώσεων για τα θύματα του Διστόμου, όπως δεν το έκαναν βεβαίως και για το κατοχικό δάνειο», είπε, ενώ επισήμανε ότι «η απόφαση της Χάγης αφήνει ένα παράθυρο εκμετάλλευσης για τον παραπέρα νομικό χειρισμό του θέματος».

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο πρώην πρωθυπουργός, Ιωάννης Γρίβας, ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας, Κλέαρχος Περγαντάς, στελέχη της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΡΙΖΑ, των «Ανεξάρτητων Ελλήνων», του ΚΚΕ και του ΛΑ.Ο.Σ., οι αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας, εκπρόσωποι του Δικτύου των 90 Μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας, ο πρέσβης της Γερμανίας στην Ελλάδα, Βόλφγκανγκ Ντόλντ, ο πρέσβης της Κύπρου στην Ελλάδα, Ιωσήφ Ιωσήφ, και εκπρόσωποι της πρεσβείας της Πολωνικής και της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Η αυλαία των εκδηλώσεων για την επέτειο της σφαγής του Διστόμου θα πέσει σήμερα το βράδυ στο Δίστομο με μουσικοθεατρικό αναλόγιο με τα έργα του Γιάννη Ρίτσου «Επιτάφιος» και «Ρωμιοσύνη».
από:http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=152646&catID=3